Nam giới bước vào tuổi trung niên thường gặp phải các bệnh tiền liệt tuyến. Vậy bệnh tuyến tiền liệt là gì, cách điều trị ra sao, hãy cùng Heal Central tìm hiểu trong bài viết này.
Bệnh tiền liệt tuyến là gì?
Tiền liệt tuyến hay còn có tên gọi khác là tuyến tiền liệt, nhiếp hộ tuyến, là một cơ quan trong cơ thể người thuộc hệ sinh sản của nam giới:
- Vị trí: Nằm ở dưới đáy bàng quang và phía sau niệu đạo.
- Kích thước: Tiền liệt tuyến ở nam giới trưởng thành cao khoảng 3 cm, rộng khoảng 4 cm và có chiều dày khoảng 2.5 cm. Khối lượng dao động từ 15 cho đến 25 gam, trung bình khoảng 18 gam.
- Hình dạng: Tuyến tiền liệt ở người trưởng thành có hình dạng tương tự như quả óc chó, gồm 4 mặt riêng biệt.
- Chức năng: Tuyến tiền liệt có ống niệu đạo chạy phía trong giúp dẫn nước tiểu và tinh dịch đi ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, nó còn có khả năng bài tiết một số chất dinh dưỡng có khả năng hòa tan hoàn toàn trong tinh dịch, nhằm nuôi dưỡng và bảo vệ các tinh trùng, nâng cao sức khỏe sinh sản ở phái mạnh. Chức năng của cơ quan này được điều khiển bởi các nội tiết tố và ổn định nhất sau giai đoạn trưởng thành.
Theo thống kê của tổ chức y tế nhận thấy rằng nam giới từ 55 tuổi trở lên có nguy cơ mắc các vấn đề liên quan tới tuyến tiền liệt, tỷ lệ khoảng 25%. Tỷ lệ này tiếp tục gia tăng đối với nam giới từ 70 tuổi trở lên. Các căn bệnh liên quan tới tiền liệt tuyến không gây triệu chứng ở giai đoạn đầu nhưng để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được chữa trị kịp thời.
Bệnh tiền liệt tuyến bao gồm viêm tiền liệt tuyến, u xơ phì đại tiền liệt tuyến, ung thư tiền liệt tuyến:
- Viêm tiền liệt tuyến là tình trạng cơ quan này xuất hiện các dấu hiệu viêm nhiễm có thể do tác động của vi khuẩn hoặc không. Căn bệnh này có tiến triển nhanh và phức tạp, làm suy giảm chức năng sinh lý ở nam giới.
- U xơ phì đại tiền liệt tuyến là tình trạng tăng kích thước quá mức của tuyến tiền liệt gây chèn ép vào niệu đạo và bàng quang, gây nên một số triệu chứng thường gặp như khó tiểu, tiểu rắt, tiểu buốt, các vấn đề ở bàng quang, thận, hoặc ở đường tiết niệu.
- Ung thư tiền liệt tuyến là tình trạng sinh sôi quá mức của các tế bào tiền liệt tuyến không kiểm soát được, làm ảnh hưởng tới các tế bào và chức năng khác của hệ cơ quan.
Phân loại
Bệnh tiền liệt tuyến gồm có
- Viêm tiền liệt tuyến: Viêm tiền liệt tuyến cấp tính, Viêm tiền liệt tuyến mạn tính.
- U xơ phì đại tiền liệt tuyến.
- Ung thư tiền liệt tuyến.
Dấu hiệu
Một số dấu hiệu nhận biết viêm tiền liệt tuyến và u xơ phì đại tiền liệt tuyến
Đối với trường hợp viêm nhiễm cấp tính và u xơ phì đại tiền liệt tuyến:
- Bệnh nhân gặp tình trạng khó tiểu, tiểu buốt, tiểu rắt, ớn lạnh, gặp một số triệu chứng tương tự như người bị cảm cúm.
- Xuất hiện máu trong dịch nước tiểu hoặc trong tinh dịch.
- Bệnh nhân gặp triệu chứng đau nhức xung quanh vùng bẹn, vùng xương mu, dương vật.
- Rối loạn chức năng sinh dục: cảm giác đau đớn khi hoạt động tình dục, gặp khó khăn khi xuất tinh, rối loạn cương dương tạm thời.
Đối với trường hợp viêm nhiễm mạn tính: Viêm tiền liệt tuyến mạn tính có các dấu hiệu nhận biết tương tự với viêm nhiễm cấp tính nhưng ở mức độ nặng hơn và kéo dài hơn:
- Bệnh nhân xuất hiện cảm giác khó chịu ở vùng bụng dưới, thỉnh thoảng bị đau nhói tại vùng này: đau tinh hoàn, đau vùng dưới thắt lưng.
- Dịch nước tiểu màu đục và có thể lẫn máu, tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu rắt.
Một số dấu hiệu nhận biết ung thư tiền liệt tuyến
- Tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu khó, tiểu rắt, tiểu buốt hoặc bí tiểu, tiểu không tự chủ.
- Trong dịch nước tiểu có lẫn máu, mắt thường khó quan sát được, cần tới các xét nghiệm hóa sinh để phát hiện.
- Kích thước tiền liệt tuyến tăng bất thường, xuất hiện nhân cứng bên trong.
- Rối loạn chức năng sinh dục nam: rối loạn cương dương, gặp khó khăn khi xuất tinh.
- Bệnh nhân cũng có thể có một số dấu hiệu ít gặp khác như phù hai bàn chân, đau nhức cơ xương khớp, gãy xương khi bị va chạm nhẹ.
Nguyên nhân
Các nghiên cứu chỉ ra rằng nguyên nhân chủ yếu gây ra các bệnh tiền liệt tuyến thường do tác nhân vi khuẩn, một số trường hợp khác có thể không do vi khuẩn mà do các tác nhân tác động từ môi trường xung quanh tới cơ thể.
Viêm tiền liệt tuyến thường xuất hiện ở người trước đó từng bị viêm niệu đạo, viêm các vị trí xung quanh bộ phận sinh dục, viêm mào tinh hoàn. Các vi khuẩn gây viêm nhiễm còn sót lại và di chuyển ngược hướng theo đường niệu đạo lên phía trên và gây viêm tuyến tiền liệt. Vi khuẩn chủ yếu gây bệnh là các vi khuẩn gram âm đường sinh dục và tiết niệu như vi khuẩn E.coli, vi khuẩn chủng Chlamydia, ngoài ra lậu và giang mai cũng là nguyên nhân tìm thấy gây viêm tiền liệt tuyến.
Viêm tiền liệt tuyến cấp tính chủ yếu do vi khuẩn gây ra. Còn đối với viêm tiền liệt mạn tính, ngoài tác nhân vi khuẩn còn có thể do các phản ứng viêm tự phát trong cơ thể hoặc các phản ứng viêm có liên quan tới các cơ quan khác nhưng không liên quan tới vi khuẩn. Một số nguyên nhân khác có thể gây viêm tiền liệt tuyến mà chúng ta cần lưu ý như các hoạt động chèn ép tuyến tiền liệt kéo dài ( ngồi nhiều), chấn thương gây tổn thương tới tuyến tiền liệt, hoạt động tình dục không điều độ, hoạt động tình dục không an toàn.
U xơ phì đại tiền liệt tuyến xảy ra khi cơ thể chúng ta già đi, các cơ quan trong cơ thể bắt đầu suy yếu và không giữ được sự ổn định khi hoạt động, gây nên tình trạng mất cân bằng hoocmon, ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của các tế bào.
Nguyên nhân gây nên ung thư tiền liệt tuyến một phần là do tuổi tác và tiền sử di truyền trong gia đình, nhưng chủ yếu là do chế độ ăn uống và các tác động từ môi trường và lối sống.Các chất độc hại từ môi trường nếu xâm nhập vào cơ thể người sẽ phá hủy hệ thống miễn dịch và làm rối loạn các chức năng của tế bào, khiến cho các tế bào phân chia tăng trưởng không kiểm soát được, gây ảnh hưởng tới các tế bào xung quanh, gây ra ung thư và di căn tới các cơ quan liên quan.
Triệu chứng
Đối với từng bệnh lý tuyến tiền liệt thì có những triệu chứng đặc trưng khác nhau:
Viêm tiền liệt tuyến cấp tính: sốt, ớn lạnh, giống người cảm cúm, cơ thể mệt mỏi, đau nhức toàn thân, tiểu khó do đau, đau cơ quan sinh dục, dịch nước tiểu đục.
Viêm tiền liệt tuyến mạn tính: đau khi đi tiểu, tiểu nhiều lần trong ngày, đau cơ quan sinh dục, có thể có sốt nhẹ hoặc không. Một số trường hợp viêm tiền liệt tuyến mạn tính không xuất hiện các triệu chứng rõ ràng.
U xơ tiền liệt tuyến: tiểu khó (đau, tiểu ngắt quãng, tiểu són), tiểu nhiều lần vào đêm, tiểu liên tục, tiểu rắt, tiểu buốt, suy giảm chức năng sinh dục ( rối loạn cương dương, khó xuất tinh, xuất tinh sớm, suy giảm ham muốn tình dục), nhiễm trùng đường tiểu, tiểu ra máu, không thể đi tiểu.
Ung thư tiền liệt tuyến có các triệu chứng tương tự với u xơ tiền liệt tuyến nhưng có thể xuất hiện ở mức độ nặng hơn và tần suất cao hơn.
Điều trị
Đối với các bệnh lý liên quan tiền liệt tuyến, ban đầu có thể ưu tiên sử dụng các biện pháp không dùng thuốc: cân bằng chế độ ăn uống dinh dưỡng, rèn luyện lối sống lành mạnh, tăng cường tập luyện thể dục thể thao. Khi các biện pháp điều trị không dùng thuốc thất bại thì chuyển sang biện pháp dùng thuốc.
Viêm tiền liệt tuyến
Viêm tiền liệt tuyến có nguyên nhân chủ yếu là vi khuẩn nên để điều trị thường sử dụng thuốc kháng sinh. Tùy theo mức độ nghiêm trọng và loại viêm nhiễm mắc phải, chủng vi khuẩn gây ra viêm nhiễm mà bác sĩ lựa chọn loại kháng sinh và liều kháng sinh phù hợp đối với từng cá thể bệnh nhân.
Nếu phác đồ kháng sinh thất bại trong điều trị ( thường gặp ở viêm tiền liệt tuyến mạn tính không do vi khuẩn), cần phối hợp với các nhóm thuốc khác làm chậm tiến triển và điều trị triệu chứng cho bệnh nhân.
U xơ tiền liệt tuyến
U xơ tiền liệt tuyến nên được chữa trị càng sớm càng tốt để tránh gây ra các biến chứng sau này như viêm bàng quang, suy thận, nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Phương pháp điều trị u xơ tiền liệt tuyến phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng bệnh lý, kích thước tuyến tiền liệt tại thời điểm điều trị, tuổi tác, sức khỏe của bệnh nhân. Hiện nay có một số phương pháp được sử dụng trong điều trị u xơ tiền liệt tuyến như:
- Phương pháp sử dụng thuốc: thuốc hỗ trợ giãn cơ trơn thành mạch (hỗ trợ bệnh nhân bị bí tiểu), thuốc điều trị triệu chứng, thuốc tăng cường sức khỏe.
- Phương pháp phẫu thuật nội soi: cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng nội soi qua đường niệu đạo.
- Phương pháp phẫu thuật mở.
- Phương pháp mổ bằng tia laser.
Ung thư tiền liệt tuyến
Một số phương pháp được ứng dụng trong điều trị ung thư tiền liệt tuyến:
- Phẫu thuật loại bỏ hoàn toàn tuyến tiền liệt, túi tinh để điều trị triệt để ung thư.
- Điều trị cân bằng hormone trong cơ thể để hạn chế sự gia tăng không kiểm soát của các tế bào.
- Hóa trị, Xạ trị.
Bệnh tiền liệt tuyến có thể điều trị khỏi không?
Bệnh tiền liệt tuyến nếu phát hiện sớm có thể chữa khỏi hoàn toàn nhờ các phương pháp điều trị không dùng thuốc và dùng thuốc. Riêng đối với ung thư tiền liệt tuyến, bệnh nhân có thể được chữa khỏi khi phát hiện sớm ( giai đoạn I và II); nếu thời điểm phát hiện muộn thì xác suất chữa khỏi hoàn toàn sẽ bị giảm đi do khối u đã di căn phức tạp.
Cách phòng ngừa bệnh tuyến tiền liệt.
Khi bước qua tuổi 50, nam giới có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan tới tuyến tiền liệt như:
- Sử dụng chế độ ăn uống dinh dưỡng, xây dựng lối sống lành mạnh, nên sử dụng nhiều các thực phẩm và đồ uống có chứa chất chống oxy hóa.
- Tăng cường luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe bản thân.
- Hạn chế tối đa tiếp xúc với các hóa chất độc hại và các hóa chất có khả năng gây ung thư đã được khuyến cáo.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ tại các trung tâm y tế hoặc bệnh viện.
- Thực hiện tầm soát ung thư định kỳ để có thể phát hiện một cách sớm nhất nếu mắc phải.
